استراتژی اقیانوس آبی ; تابهحال با خود فکر کردهاید چطور برخی از شرکتها در مدت زمانی محدود به رشدی عجیبوغریب و شهرتی جهانی دست پیدا میکنند؟ در سال ۲۰۰۵ کتابی به نام «استراتژی اقیانوس آبی» منتشر شد که نتایج تحقیق روی شرکتهای ۳۰ صنعت در ۱۵۰ سال را بازگو میکرد.
این کتاب توضیح میدهد که شرکتهای موفق مانند شرکتهای معمولی برنامه ریزی نمیکنند و برای دستیابی به موفقیت، از طرز فکر جدیدی پیروی میکنند. با ایران تبلیغ همراه باشید تا کلیات این استراتژی را مرور کنیم.
بازار تبلیغات، بازاریابی و ارتباطات در دنیای امروزی بسیار گسترده شده است. شرکتهای خدماتی هر روز خدمات جدیدتری معرفی و بازار را شلوغتر میکنند. در واقع سهم بازار رقبا ثابت باقی میماند، اما بهدلیل رقابت بیشتر، حاشیهی سود آنها کاهش مییابد. برخی شرکتهای خدماتی ممکن است بتوانند با ارائهی خدمات بهتر یا کمپین بازاریابی قویتر، افزایش سهم بازار را تجربه کنند، اما خیلی از شرکتها هم راه اشتباهی را در پیش میگیرند.
در سال ۲۰۰۵، اساتید دانشگاهی در فرانسه، کتابی به اسم «استراتژی اقیانوس آبی» منتشر کردند.
استراتژی اقیانوس آبی چه راهکارهایی برای رقابت در بازار دارد؟
استراتژی اقیانوس آبی چهار راه زیر را برای ساختن بازار جدید بهجای رقابت در بازار قدیمی در اختیار سازمانها گذاشته است:
- حذف فاکتورهای عمومیای که تاکنون بیشازحد توسط فعالان بازار استفاده شده است؛
- کاهش فاکتورهای زیر استاندارد صنعت که احتیاجی به آنها نیست؛
- افزایش فاکتورهای مهمی که بالاتر از استاندارد صنعت هستند؛
- پیشنهاد فاکتورهای جدیدی که هرگز توسط هیچیک از فعالان بازار ارائه نشده است. این مورد در واقع همان ایجاد نوآوری در کسب و کار است.
در بازاریابی، به این ترتیب استفاده میشود که دیگر تلاش نمیکنند پیامی را که بارها توسط سایر رقبا فرستاده شده است، بفرستند و در بازار رقابتی فشرده پیروز شوند. بله، در بازار امروزی با استفاده از اینترنت میتوان ارتباطات بهنگام زیادی صورت داد. اما آیا این ارتباطاتِ سریعتر، ارزش متفاوتی به مشتریان میرساند؟
ویژگی «Mayday» در آمازون، نمونهای از اجرای موفق استراتژی اقیانوس آبی است. این ویژگی به کاربران تبلت در زمینههای مختلف و در کوتاهترین زمان ممکن، پشتیبانی ۲۴ ساعته ارائه میدهد. آمازون فاکتورهایی را که در صنعت باب شده بودند، کنار زد و در پشتیبانی بهجای پیغام نوشتاری یا صوتی، از ویدئوی دوطرفه استفاده کرد. به این ترتیب ارتباطات سادهتر و سریعتر شد. آمازون این ویژگی را بهصورت دکمهای در زیر تمام صفحات کتاب الکترونیکیاش قرار داد.
نکات کلیدی دربارهی استراتژی اقیانوس آبی
۱. بر پایهی دادهها استوار است
استراتژی اقیانوس آبی براساس ۱۰۰ سال مطالعه روی ۱۵۰ برنامه استراتژیکِ اتخاذشده در بیش از ۳۰ صنعت بهدست آمده است. این صنایع شامل هتل، سینما، خرده فروشی، شرکتهای هواپیمایی، کامپیوتر، صداوسیما، ساختوساز و اتومبیلسازی بودند. پژوهشگران فقط شرکتهای برندهای که استراتژی اقیانوس آبی را بهکار گرفته بودند، مطالعه نکردند، بلکه رقبایی را که موفقیت کمتری بهدست آورده بودند نیز بررسی کردند.
آنها سعی کردند بفهمند آیا بین شرکتهایی که استراتژی اقیانوس آبی را اتخاذ کردند و شرکتهایی که در اقیانوس قرمز غرق شده بودند، همگرایی وجود دارد؟ آنها همچنین احتمال وجود واگرایی بین این دو گروه را هم بررسی کردند. به این ترتیب، تلاش کردند فاکتورهای مشترکی را که سبب خلق استراتژی اقیانوس آبی و ایجاد تمایز بین این استراتژی و سایر استراتژیها میشود، بشناسند.
تحقیقات همچنان ادامه دارد و با توجه به نتایج تحقیقاتی که ده سال پیش به آخرین ویرایش کتاب اضافه شد، مشخص شد که شرکتهای موفق همچنان الگویی مشابه نسخهی اول کتاب از خود نشان میدهند.
ایجاد تمایز و کاهش هزینه بهطور همزمان دنبال میشود
استراتژی اقیانوس آبی هم بر ایجاد تمایز و هم بر کاهش هزینه تمرکز دارد. این استراتژی هردوی این فاکتورها را بهطور همزمان میخواهد! قبلا تصور میشد شرکتها یا میتوانند با هزینهی بالاتر، ارزش بیشتری برای مشتریان ایجاد کنند یا با هزینهی کمتر ارزش معقولتری ارائه بدهند، یعنی یا باید تمایز انتخاب شود یا کاهش هزینه. ولی در استراتژی اقیانوس آبی تلاش بر این است که معادلهی ارزش-هزینه شکسته شود و با حذف فاکتورهایی که صنعت درگیر رقابت بر سر آنهاست و افزودن فاکتورهایی که هیچ رقیبی ندارند، هم تمایز و هم کاهش هزینه داشته باشند. در استراتژی اقیانوس آبی به این تاکتیک «ابداع ارزش» گفته میشود.
ابداع ارزش با رویکرد استراتژی رقابتی که در قالب ساختار صنعت فرو میرود و تمرکزش را روی ساختن جایگاهی قابل دفاع در صنعت میگذارد، کاملا متفاوت است. ابداع ارزش، شرکتها را تشویق میکند بررسی کنند ارزش رایجی که براساس مرزهای مرسوم در صنعت صورت گرفته چیست و فاکتورهای اصلی را با شکستن این رسمورسومات، بازسازی کنند.
فرایندی قدمبهقدم پیش روی شرکتها میگذارد
استراتژی اقیانوس آبی فرایند بسیار شفافی دارد که کمک میکند رقابت فعلی صنعت را بشکنیم و سودآوری بالایی ایجاد کنیم. از ارزیابی نقش فعلی شرکت در صنعت و بررسی مسیرهای ششگانه گرفته تا ایجاد فضای بازار جدید و درک اینکه چطور یک مشتری بالقوه را به مشتری بالفعل تبدیل کنیم، در برنامهی چهار مرحلهایِ این استراتژی وجود دارد. این چهار مرحله از طریق مفاهیم و ابزارهای تحلیلی این استراتژی و مطالعهی عمیق شرکتهای مختلف در طی ۲۰ سال اخیر بهدست آمده است. خوبی این استراتژی این است که همانقدر که روی ایجاد طرحی دقیق و متمرکز اصرار دارد، به کلینگری هم توجه میکند.
باعث میشود نتیجهی برد-برد بهدست آورید
استراتژی اقیانوس آبی با رویکرد یکپارچهای که دارد کمک میکند سه طرف استراتژی (ارزش، سود و افراد) همتراز باشند. این استراتژی تلاش میکند که خریداران، شرکت و نیروی انسانی هر سه برنده باشند. هر استراتژی برای اینکه موفق شود، باید بتواند:
- خریداران را به خود جذب کند؛
- مدل کسبوکاری ارائه بدهد که منجر به سود خوبی شود؛
- کارمندان را ترغیب کند تا برای رسیدن به اهداف تلاش کنند.
درحالیکه محتوای یک استراتژی خوب براساس ایجاد یک ارزش ترغیبکننده برای خریداران و یک پیشنهاد سود قوی برای سازمان است، اما استراتژی پایدار بیشتر بر پایهی انگیزش کارمندان استوار است. همسو کردن این سه طرف در استراتژی اقیانوس آبی به معنی اتخاذ رویکردی کلنگرانه است. جمع این سه بخش باهم به معنی بُرد استراتژی و بُرد هر سه طرف است.